Geleneksel girişimcilik ile modern girişimciliği kıyasladığımızda karşımıza birtakım farklılıklar çıkıyor. Girişimcilik, son yıllarda önemli bir evrim geçirerek akademik araştırmaların ve girişimcilik uzmanlarının rehberliğinde gelişti ve modern teknikler ile donatıldı.

Günümüzde yeni bir girişim kurmadan önce bir plan oluşturmak ve bunu adım adım geliştirmek oldukça kritik bir önem taşıyor. Bu planın düzenli ve etkili bir şekilde güncellenebilmesi için size yardımcı olacak önemli bir araç İş Modeli Kanvası’dır. İş modeli kanvası fikrinizi gerçek bir işe dönüştürmenin bir aracıdır.

İş Modeli Kanvası bir işletmenin temel yönlerini geliştirmek, tanımlamak ve analiz etmek için görsel bir çerçeve sağlayan stratejik bir yönetim ve girişimcilik aracıdır. 2008 yılında Alexander Osterwalder ve Yves Pigneur tarafından “Business Model Generation” kitabında tanımlanan İş Modeli Kanvası, her biri bir iş modelinin temel bir unsurunu temsil eden dokuz yapı taşına bölünmüş tek sayfalık bir şablondur.

Orijinal adı ile Business Model Canvas (BMC) olarak bildiğimiz İş Modeli Kanvas iş hayatı içerisinde ayakta kalmanın ve başarıya giden yolda güçlü bir adım atmanın en kritik adımlarını temsil eder. İçerdiği söz konusu dokuz öğeyi tek bir sayfada görsel bir şekilde sunmayı sağlayan İş Modeli Kanvası uzun ve karışık raporlar yerine değişen koşullara çok daha hızlı uyum sağlayabilmesi ve kolayca revize edilebilmesi sayesinde sayısız girişimci ve işletmelere yardımcı olur.

İş Modeli Kanvası Neden Kullanılır?

İş Modeli Kanvası girişimciler, yatırımcılar, yeni bir işletme açanlar veya işletmesini geliştirmek isteyen kişiler tarafından kullanılmaktadır. Kanvas, birçok konuda size avantaj sağlamakla birlikte işinizi kolaylaştırır ve güçlü bir adım atmanıza imkan tanır.

• İş Modeli Kanvası görünür ve anlaşılır bilgi sunar.

İş modelinin temel unsurlarını net ve anlaşılır bir şekilde ifade eder. Bu sayede girişimciler ve işletme sahipleri işlerini daha iyi anlar ve paydaşlara, yatırımcılara veya ekip üyelerine daha etkili bir şekilde iletebilir.

• İş Modeli Kanvası stratejik planlamayı kolaylaştırır.

İş modelini görsel bir şekilde sunduğu için stratejik planlamayı kolaylaştırır. Böylece işletmeler mevcut durumu değerlendirme ve gelecekteki hedeflerine nasıl ulaşacaklarını belirleme süreçlerinde daha etkili bir yönetim sergileme avantajına sahip olurlar.

• İş Modeli Kanvası ilişkisel bir bakış açısı sağlar.

Kanvas, işletmenin farklı bileşenleri arasındaki ilişkiyi somut bir şekilde ortaya koyar. Bu, iş modelini bütünsel bir perspektiften değerlendirme imkanı sağlar. Örneğin, müşteri segmentleri ile değer teklifi arasındaki uyumu değerlendirmek ve geliştirmek için kullanılabilir.

• İş Modeli Kanvası hızlı ve esnek uygulama imkanı sunar.

Kanvas, hızlı bir şekilde tasarlanabilir ve güncellenebilir. İşletmeler, değişen koşullara hızla uyum sağlamak için iş modellerini kolay ve hızlı bir şekilde güncelleyebilirler.

• İş Modeli Kanvası tutarsızlıkları gözler önüne serer.

Kanvas, iş modelindeki tutarsızlıkları ve eksiklikleri belirlemek için oldukça faydalı bir araçtır. Bu, işletmenizin zayıf yönlerini tanımlamak ve iyileştirme fırsatlarını belirlemek için oldukça önemlidir.

İş Modeli Kanvası’nın 9 Öğesi

En sade ve basit İş Modeli Kanvası’nda aşağıda belirtilen 9 öğe yer alır:

1. Kilit / Temel Ortaklıklar

Kilit / temel ortaklıklar öğesi işletmenin başarısına katkıda bulunan harici kuruluşların, tedarikçilerin veya ortakların belirlendiği kısımdır. Burada ürün ya da hizmetinizin üretilmesinde ve dağıtımında sizlere yardımcı olacak kilit ortaklıklarınızı yazmalısınız. Örneğin bir fitness uygulaması sunduğu hizmetleri geliştirmek için beslenme uzmanları, spor salonları ve spor markalarıyla ortaklıklar geliştirebilir.

2. Kilit /Temel Etkinlikler

Kilit / temel etkinlikler öğesi bir şirketin iş modelinin çalışması için gerçekleştirilmesi gereken temel faaliyetlerin ana hatlarıyla belirtildiği alandır. Değer önermenizin pazara sunulması için ne gibi aktiviteler yapacağınızı bu alana yazmanız gerekir. Bu faaliyetleri oluşturan üç ana faaliyet kategorisi söz konusudur. Bunlar; üretim, problem çözme ve platform/ağ olarak sıralanabilir.

3. Değer Önermesi

Değer önermesi her işletme ve ürün için temeldir. İş Modeli Kanvası’nın temeli ve en önemli kısmı diyebileceğimiz bu öğe, girişiminizin ne gibi bir katma değer yaratacağına ve hangi sorunları çözeceğinize odaklandığınız alandır.

Bir girişimci olarak yatırımcılar ile yaptığınız sunumlarda en çok dikkat edilecek olan değer önermesi kısmında bir ürün veya hizmetin müşterinin belirli bir sorununu çözmek veya bir ihtiyacı karşılamak gibi sunduğu benzersiz değeri ve faydayı ifade eder. Değeriniz çözüm bulduğunuz problemler, tatmin ettiğiniz ihtiyaçlar ve pazara sunduğunuz ürün ve hizmetlerden oluşur.

Örnek vermek gerekirse Apple’ın değer teklifi müşteri segmentine eşsiz bir deneyim sunmasıdır. Yarattığınız değer ürün ya da hizmetinizin pazardaki diğer seçeneklerden farklılaşmanızı ve rekabet avantajı elde etmenizi sağlar. Örneğin fitness uygulaması için değer önerisi kişiselleştirilmiş egzersiz planları, gerçek zamanlı ilerleme takibi ve uzman beslenme takviyeleri olabilir.

4. Müşteri Segmenti

İş Modeli Kanvası’ndaki en önemli öğelerden biri de müşteri segmentidir. Bu alanda potansiyel müşterilerinizin kimler olduğunu belirlemeniz gerekir.

Diğer bir ifadeyle burası “kim ya da kimler için değer yaratıyorum?” sorusunun cevabını verdiğiniz alandır. Müşteri segmentasyonu, pazardaki alıcıların segmentlere ayrılmasını ifade eder. Bu, pazarın yaş, cinsiyet, ilgi alanları ve harcama alışkanlıkları gibi belirli açılardan benzer olan bireylerden oluşan gruplara ayırmanız gerekir.

Fakat bu alanda girişimcilerin sıklıkla yaptığı bir hata tüm pazarı hedeflemektir. Unutmayın ki eğer pazardaki herkese sesleniyorsanız hiç kimseye seslenmiyorsunuz demektir. Müşteri segmentinizi geniş tutmak sizi daha fazla satışa ulaştırmayacaktır aksine hedef kitleniz olmayan segmentler için boşuna para, zaman ve emek harcamanıza neden olacaktır. Müşteri segmenti kısmında olabildiğince gerçekçi olmalı ve kimin sorununu çözmeye odakladığınızı detaylı bir şekilde düşünmeniz gerekecektir.

5. Müşteri İlişkileri

Bu alana kadar değer önerisi ve müşteri segmentleri alanlarını tanımladıysanız sırada müşterilerinizle aranızdaki ilişkiye geldi demektir. Müşteri ilişkileri, bir işletmenin müşterileriyle nasıl etkileşim kurduğunu ifade eder.

Kanvastaki bu öğe müşterilerinizle iletişim yöntemlerinizin yer aldığı alandır. Bu kısımda şirketin müşterileri ile kurduğu ilişki türünün tanımlaması gerekir. Örneğin fitness örneğinden gidecek olursak forumlar, destek grupları, kişiselleştirilmiş koçluk sunarak topluluk katılımına dayalı müşteri ilişkilerine sahip olabilir.

6. Kanallar

Kanallar öğesi ürün veya hizmetinizi müşterilerinize nasıl ulaştıracağınızı belirlediğiniz alandır. Burada müşterilerinize nasıl ulaşmayı planladığınıza dair iletişim planları, dağıtım ve satış kanalları listelenir. Bu kanallar aracılığıyla yarattığınız değerin müşteriye ulaşması, farkındalık yaratılması ve geri bildirim elde edilmesi gibi amaçlar söz konusudur. Ürünlerinizin satışını fiziksel bir mağazada mı yapacaksınız yoksa sadece e-ticaret ile mi ilerleyeceksiniz?

Bu yöntemlerden hangisi veya hangileri sizin için uygun olduğunu düşündüğünüz bu alanda şirketinizin değer önerisini müşterilere ulaştırma ve sunma yollarını ana hatlarıyla belirlemeniz gerekir.

7. Temel Kaynaklar

İş Modeli Kanvası’nda bu alan elinizdeki kritik kaynakları belirlediğiniz kısımdır. Kaynaklar hem stratejik kararlarınızı doğrudan etkileyeceği hem de iş modelinin uygulanabilmesi için gerekli olduğundan işletmenizin iç yapısındaki en önemli unsurdur.

İş modelinizin gerekliliklerine ve sunmayı amaçladığınız değer önermesine göre ihtiyaç duyduğunuz kaynaklar değişiklik gösterebilir. Değer teklifini sunmak, müşterilere ulaşmak ve işi yürütmek için gereken kritik kaynaklarınızı, becerilerini ve yeteneklerinizi bu alanda listelemelisiniz. Kritik ve temel kaynaklarınız maddi olabileceği gibi sizinle birlikte çalışan bir personel veya aldığınız eğitim de olabilir.

8. Maliyetler

Maliyetler kısmı girişiminizin işletilmesiyle ilgili başlıca maliyetleri sıraladığınız alandır. Bu alanda üretim ve dağıtımın size ne kadara mal olacağını, hangi aşamalarda tahminen ne kadar harcama yapacağınız gibi temel giderlerinizi belirlemeniz gerekir. Örneğin bir fitness uygulamasının temel maliyetleri uygulama geliştirme giderleri, pazarlama maliyetleri, çalışan maaşları ve sunucu bakım ücretleri yer alabilir.

9. Gelir Akışı

Gelir akışı kısmı belirlediğiniz müşteri segmentlerinden nasıl gelir elde edeceğinizi belirlediğiniz kısımdır. Diğer bir ifade ile bu alana yaptığınız işten nasıl para kazanacağınızı yazmanız gerekir. Bir girişimci ürün satışından gelir elde edebileceği gibi reklam veya premium üyelik gibi seçenekler ile de para kazanabilir. Örneğin fitness uygulaması için gelir elde etme yöntemleri abonelik ücretleri, premium özellikler için uygulama için satın almalar, fitness ekipmanı markalarıyla ortaklıklar yoluyla gelir akışlarına sahip olabilirler.

İş Modeli Kanvası’nın kullanılması girişimcilerin ve işletme sahiplerinin işlerini başarılı bir şekilde kurmalarına ve yönetmelerine yardımcı olan kritik bir araçtır. Bu yöntem, bir işin tüm unsurlarını görsel bir harita üzerinde bir araya getirerek bütünsel bir bakış sağlar.

Kanvas, iş planınızı oluşturmanın yanı sıra değişen pazar koşullarına uyum sağlamak ve sürekli olarak gelişmek için esneklik sunar. İş Modeli Kanvası, girişimcilerin işlerini daha iyi anlamalarına, yönetmelerine ve başarılı bir şekilde ölçeklenirmelerine olanak tanıyan bir rehberdir. Bu nedenle her girişimcinin ve işletme sahibinin iş planı oluştururken ve yönetirken İş Modeli Kanvası’nı kullanması önemlidir. Bu araç, iş dünyasında başarıya giden yolda önemli bir kılavuzdur.

Eğer bu konuda yardıma ihtiyaç duyuyorsanız işletme koçu ile iletişime geçebilirsiniz. Sizlere yardımcı olmak, girişiminizi birlikte başarıya taşımaktan mutluluk duyarım.