Liderlik kavramı yöneticilik, başkanlık veya patronluk gibi makam ve unvanlar ile sıklıkla karıştırılıyor. Bir işletme sahibi olabilirsiniz ancak bu bir lider olduğunuz anlamına gelmez. Unutmayın ki liderlik görevlendirmeyle veya atanmayla olmaz. Yöneticiler atanır, liderler değil.
Liderlik Nedir?
Lider, belirli bir hedefe ulaşmak amacıyla ekibini aynı amaç etrafında toplayan, ona odaklayan ve bu yol boyunca onları eğiten ve rehberlik edendir. Lider,diğerlerini arzulanan amaç ve hedef için harekete geçmeye motive ve ikna eder. John Maxwell’e göre lider, “yolu bilen, o yoldan giden ve yolu gösteren kişidir.”
Etkili liderlik sergilemek temelde güvenilir, pozitif ve yaratıcı olmayı gerektiren derin bir düzeyde bağlantı kurmak ile ilgilidir. Etkili bir işletme lideri vizyon, motivasyon, iletişim, karar verme ve stratejik planlama gibi birtakım becerilere sahiptir.
Özetle başarılı bir lider, ekibini paylaşılan bir vizyon için motive eden, ilham veren, gerektiğinde zor kararlar alan, ekibiyle açık ve etkili bir şekilde iletişim kurabilen ve organizasyonun hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacak stratejik bir plan geliştirme yeteneğine sahip olan kişidir.
Liderlik gücü kararlılık ve eğitimden gelir. Liderler gelişmek zorundadır. Bilgi ve beceri setlerine sürekli yenilerini eklemeleri gerekir. Başkaları üzerinde çalıştıkları kadar kendileri üzerinde de çalışmalıdırlar.
Liderlik Türleri Nelerdir?
Bugünün dünyasında doğru ve büyük liderler bulmak çok zor. Bazı liderler baskın ve saldırganken bazıları daha çok sahne arkası bir yaklaşımı benimser. Liderlik stilleri değişiklik gösterir. İşte farklı özellik ve yaklaşımlarıyla yaygın liderlik türleri…
- Otokratik Liderlik: Bu tür liderler, takımdan herhangi bir görüş almadan tüm kararları kendisi alır. Takımın tam kontrolüne sahiptir ve diğerlerinin karar alma sürecine katkıda bulunmasına olanak tanımayabilir. Otokratik liderler sınırlı geri bildirim verirler.
- Demokratik Liderlik: Katılımcı liderlik olarak da bilinen bu liderlik türü, takımı karar alma sürecine aktif olarak dahil eder. Lider, takımdan görüş alır, takımın fikir ve önerilerine değer verir. Bu liderlik türünde geri bildirimler dikkate alınır.
- Dönüşümcü Liderlik: Lider, takımı motive ederek ve ilham vererek paylaşılan bir vizyon doğrultusunda çalışmaya teşvik eder Lider, takım üyeleriyle ilişkiler kurmaya odaklanır ve onların yetenek ve becerilerini geliştirmeyi amaçlar.
- Hizmetkar Liderlik: Bu liderlik türü, takımın ihtiyaçlarını öne koyar ve takıma hizmet etmeye, gelişmelerine yardımcı olmaya ve ihtiyaçlarının karşılanmasına odaklanır.
- Laissez-Faire Liderlik: Bu liderlik türü, liderin müdahale etmeden takıma tamamen karar verme özgürlüğü tanımasıyla tanınır. Laissez-Faire liderler, ekip üyelerine özgürlük ve esneklik sağlayarak bağımsız karar alma ve problem çözme becerilerini geliştirmelerini hedefler.
- İşlemci Liderlik: Bu liderlik türünde takımı ödül ve ceza yoluyla motive etme söz konusudur. Lider, takım için hedefleri belirler ve takım üyelerini performanslarına göre ödüllendirir ve cezalandırır.
- Karizmatik Liderlik: Bu tür liderler kişisel bir çekiciliğe sahiptir ve etkileyici konuşma yetenekleri ile ekip üyelerine ilham verir, motive ederler.
Lider ve Yönetici Arasındaki Farklar Nelerdir?
Benzer kavramlar olarak görünse de liderlik ve yöneticilik farklıdır. S. Covey’in de dediği gibi “Yönetici sistemin içinde çalışır. Liderler ise sistem üzerine çalışır.” Peki lider ve yönetici arasındaki farklar nelerdir, gelin yakından bakalım:
- Lider gelecek için, yönetici bugün için çalışır.
- Lider şekillendir, yönetici onay verir.
- Lider rehberlik eder, yönetici operasyonlarla ilgilenir.
- Lider insan üzerine çalışırken yönetici yapı üzerine çalışır.
- Liderler statükoya meydan okurken yöneticiler statükoyu korur veya ulaşmaya çalışır.
- Liderler benzersizken yöneticiler rakiplerini taklit ederler.
- Liderler kişisel olarak öğrenmeye ve gelişmeye açıktır. Yöneticiler ise mevcut ve kanıtlanmış becerilerini mükemmelleştirir.
- Lider uzun vadeli bir vizyona sahipken, yönetici kısa vadeli bir vizyona sahiptir.
- Liderler insanların kendilerinin daha iyi versiyonuna ulaşmaları için koçluk ederken yöneticiler insanları şirket hedeflerine ulaşmaları için yönlendirir.
- Liderlerin hayranları yöneticilerin ise çalışanları vardır.
İyi Liderlerin Özellikleri Nelerdir?
Liderlik üzerine çok sayıda kitap yazıldı. İnternette “iyi bir lider nasıl olunur?” diye arattığınızda binlerce farklı sonuçla karşılaşırsınız. İnsanların “iyi” bir lider olarak ne düşündükleri fikri birbirlerinden oldukça farklıdır. Eşitlikçi ve otoriter liderlik tarzlarına sahip insanlar arasında özellikle kayda değer bir ayrım söz konusu.
Bu iyi ve kötü tavsiyeyi ayırt etmenizi oldukça zorlaştırabilir. Örneğin bir kabadayı (otoriter) gibi davranmak size her zaman ekibinizin saygısını kazandırmaz, ancak kararlılık göstermemek de (eşitlikçi) size saygı kazandıracağı anlamına gelmez.
İyi liderler yaklaşımlarını bir dizi farklı durum ve kişilik tipine göre uyarlarlar. Her insan bir tarza aynı şekilde tepki vermez ve unutmayın ki her durum aynı tür liderliği de gerektirmez. Bütün bunlar söylendiğinde öne çıkan birkaç özellik söz konusu.
İyi liderler, yaklaşımlarını gerektiği gibi değiştirebilirler fakat aynı zamanda insanlar ile olan tüm ilişkilerinde sabit kalan birkaç temel karakter özelliği sergilerler. İşte, sürekli olarak mükemmel liderlerin ekiplerine ilham vermek ve onları motive etmek için kullandıkları özellikler:
- Pragmatiktirler
Kendini beğenmiş insanlara kimse saygı duymaz. Gerçekleri veya karşıt görüşleri dikkate almadan tek bir amaç peşinde koşan insanlara da kimse saygı duymaz. Bir lider ne zaman harekete geçmesi ne zaman beklemesi gerektiğini bilir.
Bir konuyu nasıl ele alacağına karar vermeden önce gerçekleri göz önünde bulundurabilmek, kendini lider olarak tanımlayan pek çok kişinin hakim olmadığı bir şeydir. Daha da kötüsü aceleci ve yetersiz bilgilendirilmiş kararlar veren fakat bir şans eseri yara almadan çıkanlardır.
- Merhamet ve empati gösterirler.
Merhamet ve empati zayıflık değildir. Çalışanlarınızın sizi ezip geçmesine izin vermek ile onları önemsediğinizi göstermek aynı şey değildir. Kendinizi çalışanlarınızdan profesyonel düzeyde ayırabilmek, yapılması gereken bir şeydir. Siz onların arkadaşı değilsiniz, liderisiniz. Bununla beraber çalışanlarınız da robot değildir.
Onlar da sizin sahip olduğunuz korkulara, güvensizliklere ve kusurlara sahip insanlardır. Çalışanlarınıza onları sayı olarak değil, insan olarak gördüğünüzü göstermek onların sizi bir birey olarak onlarla ilgilenen ilgili bir kişi olarak görmelerini sağlamada oldukça etkili olacaktır.
İnsanlar tanınmak ve anlaşılmak ister. Onlara herhangi bir taraf tutmadan kişisel düzeyde ilişki kurabildiğinizi göstermek, onları sizin için daha çok çalışmaya motive etme konusunda önemli adımlar sağlayacaktır. Normalde yaptıkları kadar sıkı çalışmadıklarını görürseniz onlara kızmak yerine neyin yanlış gittiğini sorun.
Özellikle kötü bir ruh halindeler ise ve tavırlarını bir anda değiştiremezlerse onları cezalandırmakla tehdit etmeyin. Neden böyle hissettiklerini anlamak için çaba gösterin. Mizaçları işi etkiliyorsa harekete geçmeniz gerekebilir ancak önce onlarla empati kurmaya çalışmak, ekibinizin sizi nasıl algıladığı konusunda büyük bir fark yaratır.
- Başarı ve başarısızlıkları sahiplenirler.
Başarıyı herkes sahiplenirken başarısızlıktan herkes kaçar. Pek çok lider başkalarının sıkı çalışmasını memnuniyetle kabul eder fakat işler yolunda gitmediğinde diğer insanları suçlamaya yönelir. Ekibinizin saygısını kaybetmek istemiyorsanız fikirleriniz ters gittiğinde onları suçlamayı deneyin.
Çalışanlarınızın işlerinden ayrıldığını ve daha az çalışmaya başladıklarını göreceksiniz. Başarılarınızı kutlayın ancak başarısızlıklarınızı da sahiplenin. Siz yanılmaz değilsiniz. Ne kadar deneyimli olursanız olun, eninde sonunda hatalar yapabilirsiniz. İşler planladığınız gibi gitmediğinde başkalarını suçlamayın.
Ekip Yönetimi Nedir?
Günümüz koşullarında ekip yönetimi her işletme için kritiktir. Ekip yönetimi işbirlikçi, üretken ve verimli olmakla ilişkilidir. Ortak amaç ve hedeflere ulaşmak amacıyla çabalayan, gelişen ve ilgi çekici bir ekip oluşturmaktır. Liderler tam bu noktada çalışanlarının bir takım olarak mükemmel bir şekilde çalışmasını sağlarlar.
Ekip yönetimi bir grup insanı ortak bir hedefe doğru etkili bir şekilde çalışma üzere bir araya getiren faaliyet, strateji ve aksiyonları içerir. Ekip yönetiminin birkaç özelliği söz konusudur. Birincisi ekipte herkes ortak bir amaç için çalışır. Ekip üyelerinin her birinin önceden tanımlanmış bir rolü vardır ve bu da daha az çatışmaya neden olur. Herkes birbiriyle açık bir şekilde iletişim kurma araçlarına sahip bir platforma sahiptir.
Ekip Yönetimi Neden Önemlidir?
Hedeflerine ulaşmak isteyen işletmeler için ekip yönetimi kritiktir. Etkili bir ekip yönetimi işletmenize birçok avantaj sunacaktır. Bu avantajlardan bazıları:
- Artan Verim: Etkili bir ekip yönetimi çalışanların daha iyi performans göstererek çalışmasını sağlayarak üretkenliği artırır. Ekip çalışması çalışanlar ve liderler arasındaki açık iletişimi ve kurumsal nesnelliği artırır.
- Etkili ve Açık İletişim: Etkili bir ekip yönetimi, üyeler arasında etkili bir iletişimi içerir. Bu durum da yanlış anlama ve çatışmaları en aza indirmeye yardımcı olur. Açık iletişim aynı zamanda ekip üyelerinin kendilerinden beklenenleri anlama konusunda ortak bir anlayışa sahip olmalarını sağlar, bu da genel takım performansının iyileştirilmesine yardımcı olur.
- Daha İyi Kararlar: Etkili bir ekip yönetimi, üyelerin fikir ve uzmanlıklarıyla katkıda bulunduğu işbirlikçi bir karar verme sürecini içerir. Bu yaklaşım, birey tarafından gözden kaçırılabilecek potansiyel sorun ve fırsatların ekip üyeleri tarafından tespit edilebilmesine olanak tanır.
- Çalışan Katılımı: İyi yönetilen bir ekip çalışanların kendilerini değerli ve motive hissettikleri pozitif bir çalışma ortamını teşvik eder. Bu da artan çalışan katılımı ve memnuniyetine yol açarak çalışan devir hızının azalmasına neden olur.
Birlikte çalıştığımız işletme sahiplerinin %90’ı ekiplerinin performansından şikayetçi. Fakat unutmayın ki ekip performansınız liderlik şeklinizin bir sonucu. İşletmenizde performansı ve verimliliği yüksek ekipler nasıl kurulur ve yönetilir öğrenmek için işletme koçu ile iletişime geçebilirsiniz.
MasterCLASS 12 Haftalık Etkili Yöneticilik Koçluk programımız ile yönetim becerilerinizi en üst seviyeye çıkarabilir, olağanüstü iş sonuçlarına ulaşabilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için formu doldurmayı unutmayın!